Real-World Data biedt waardevolle inzichten in geneesmiddelengebruik bij darmkanker
Over de samenwerking
Dit project maakt een onderdeel uit van het Dutch Institute for Clinical Auditing (DICA) Geneesmiddelen programma. Binnen dit programma worden periodieke spiegelbijeenkomsten met ziekenhuizen georganiseerd, die gericht zijn op geselecteerde therapeutische gebieden, waaronder longkanker, borstkanker, darmkanker en reumatische aandoeningen. Voor dit programma werkt DICA samen met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA) en met LOGEX, die de analyses uitvoert.
Voor de spiegelbijeenkomst over darmkanker verwerkte en beoordeelde LOGEX de gegevens van drieëntwintig ziekenhuizen. Tijdens de sessie werden de resultaten van de volgende analyses bediscusseerd met de betrokken ziekenhuizen:
- Naleving van richtlijnen: Klinische richtlijnen voor darmkanker zijn relatief strikt en eenduidig geformuleerd; dit maakt de analyse van naleving objectiever dan bij de meeste ziektegroepen. Het naleven van richtlijnen wordt beoordeeld door het analyseren van de behandelingsbeslissingen, zoals de tijd tussen de operatie en het begin van de behandeling met dure geneesmiddelen, of de duur van de behandeling (aantal cycli). Verschillen tussen behandelingen voor, tijdens en na COVID-19 werden ook geanalyseerd.
- Analyse van behandeling in de laatste levensfase: Analyse van het aantal patiënten dat start met een duur geneesmiddel in de laatste drie maanden voor hun overlijden. Dit onderdeel is bedoeld om een discussie op gang te brengen over hoe deze patiënten de beste zorg kan worden geboden en de behandeling op het juiste moment wordt beëindigd.
- Overleving: De overleving na toediening van de twee meest voorgeschreven geneesmiddelbehandelingen wordt geanalyseerd in het DICA geneesmiddelen cohort en vervolgens vergeleken met de resultaten uit klinische trials.
De uitdaging
Het voorschrijven van dure geneesmiddelen voor oncologie en reumatische aandoeningen in Nederland is de laatste jaren een belangrijk punt in de zorg. In het DICA Geneesmiddelen programma wordt geanalyseerd hoe het juiste gebruik ervan in de patiëntenzorg kan worden verbeterd door bestaande gegevensbronnen te combineren en inzicht te geven in de uitkomsten van de voorgeschreven geneesmiddelen. Het doel is de ziekenhuizen bewust te maken en een interne discussie te stimuleren over de verbetering van de kwaliteit van de patiëntenzorg en doelmatig gebruik van dure geneesmiddelen.
In het DICA geneesmiddelen programma kunnen ziekenhuizen hun voorschrijfgedrag ten op zichte van collega’s evalueren met behulp van dashboards en met diepgaande analyses die gepresenteerd worden tijdens de spiegelbijeenkomsten.
Met gegevens uit de echte wereld kunnen we de gezondheidszorg een stap verder brengen. Deze studie van DICA laat zien hoe essentieel het is dat artsen en apothekers gezamenlijk onderzoek blijven doen.
Jan-Dietert Brugma (Board Member NVZA)
De resultaten
Aangezien er de afgelopen jaren geen grote wijzigingen in de klinische richtlijnen zijn doorgevoerd liet de uitgevoerde analyse goed zien in welke mate ziekenhuizen de richtlijnen naleven. Het programma evalueerde ook de impact van COVID-19 op de naleving van de richtlijnen. Er zijn enkele effecten van COVID-19 vastgesteld, zoals langere tijden tussen de operatie en de start van de behandeling met dure geneesmiddelen. Deze verschillen waren in 2020 zichtbaar in vergelijking met de gegevens van 2019. In 2021 werden weer de oorspronkelijke waarden geregistreerd.
Ondanks de geobserveerde variaties tijdens de COVID-19 periode, bleven de ziekenhuizen binnen de grenzen van de richtlijnen. Bij het bepalen van de mogelijkheden voor verbetering bleek uit de analyse dat de ziekenhuizen goede resultaten lieten zien, zelfs tijdens de buitengewone situatie van de pandemie.
Bij de behandeling van het tweede thema, behandeling in de laatste levensfase, werd er praktijkvariatie gevonden in het percentage patiënten dat kort voor hun overlijden met een nieuwe dure geneesmiddelbehandeling is gestart. In de verschillende ziekenhuizen varieert de omvang van deze groep van 20 tot 50% van het totale aantal overleden patiënten. Hierbij is er patiënteninformatie verzameld zoals algemene kenmerken (leeftijd en geslacht), en zorgtrajecten, waaronder opnames, bezoeken aan de spoedeisende hulp, en de tijd tussen de eerste en de laatste behandeling. Met deze verkennende analyse werd een discussie gestart om de kenmerken van deze populatie te begrijpen, de verschillen te vergelijken en de best practices van ziekenhuizen te identificeren.
Voor het laatste onderwerp, overleving van patiënten na start behandeling, werd het DICA geneesmiddelen cohort van 1000 patiënten vergeleken met grote klinische studies. De twee meest gebruikte behandelingen die in de richtlijn worden voorgeschreven, werden in afzonderlijke overlevingsplots bestudeerd en vergeleken met de beschikbare literatuur. Het correleren van beide datasets geeft de mogelijkheid om te beoordelen of de verwachte uitkomsten uit de studies, ook in de echte wereld kunnen worden bereikt.
De impact
Door Real World Evidence is het mogelijk om behandelprocessen bij verschillende ziekenhuizen met elkaar te vergelijken. Real World Data is een krachtige bron van informatie, maar voor de interpretatie ervan zijn geavanceerde analyses nodig. Binnen DICA Geneesmiddelen proberen LOGEX en DICA deze complexiteit weg te nemen door inzichten te delen tijdens gezamenlijke spiegelbijeenkomsten met ziekenhuizen.
Door actief mee te praten en kennis en best practices te delen, kunnen ziekenhuizen van elkaar leren. Op basis van deze sessies zullen DICA en LOGEX indicatoren ontwikkelen om implementatie van verbeterinitiatieven in de dagelijkse praktijk te monitoren.